Python ile Django Projesine Başlamak

Django Nedir ve Neden Kullanılmalı?

Django, Python programlama dili ile yazılmış açık kaynaklı bir web geliştirme çerçevesidir. Hızlı gelişim ve pratik tasarım amacıyla tasarlanmış olan Django, geliştiricilere güçlü bir temel sunar. Yüksek düzeyde yapılandırma imkanı sağlayan bu çerçeve, özellikle karmaşık web uygulamalarının hızlı bir şekilde geliştirilmesi için idealdir. Django’nun en gözde özelliklerinden biri, getirdiği ”batteries-included” felsefesidir; yani, yerleşik olarak birçok mühendislik aracı ve uygulama sunmasıdır. Bu özellik, yeni başlayanlar için büyük bir avantaj sağlarken, deneyimli geliştiricilere de hızlı prototipleme ve sürekli entegrasyon imkanı tanır.

Django, sağlam bir mimari yapısı ve modülerliği ile dikkat çeker. MVC (Model-View-Controller) mimarisini takip eden Django, uygulama bileşenlerinin ayrıştırılması sayesinde kodun okunabilirliğini ve bakımını kolaylaştırır. Ayrıca, veri tabanı yönetimi için önceden tanımlı ORM (Object-Relational Mapping) yapısı, veritabanı ile etkileşimi basitleştirir. Bu yönleri sayesinde Django, hem küçük projeler hem de büyük kurumsal uygulamalar için tercih edilmektedir.

Django ile web projeleri geliştirmek, sadece bir web sitesi kurmakla sınırlı kalmaz. RESTful API oluşturmak, kullanıcı yönetimi sistemleri kurmak ve veri tabanı bütünleme gibi birçok ileri seviye uygulama geliştirmek mümkündür. Bu bağlamda, Django ile programlama yapmak, modern web geliştirme pratiğinin önemli bir parçası haline gelmiştir.

Django Projesi Nasıl Başlatılır?

Django projesi başlatmak için öncelikle Python ve Django’nun bilgisayarınıza kurulmuş olması gerekiyor. Python’u kurduktan sonra, Django’yu pip aracılığıyla yükleyebilirsiniz. Komut satırını açıp aşağıdaki komutu çalıştırarak Django’yu yükleyin:

pip install django

Kurulum tamamlandıktan sonra, yeni bir Django projesi oluşturmak için yine komut satırında aşağıdaki komutu kullanmamız yeterli:

django-admin startproject proje_adi

Bu komut, belirtilen adı taşıyan yeni bir Django projesi oluşturacak ve gerekli dosya yapısını otomatik olarak hazırlayacaktır. Proje dizinine girmek için:

cd proje_adi

Projenizin dizinine girdikten sonra, Django geliştirme sunucusunu başlatarak projenizin nasıl göründüğünü hemen kontrol edebilirsiniz.

python manage.py runserver

Bu komut, yerel geliştirme sunucusunu başlatır ve tarayıcınızda http://127.0.0.1:8000/ adresi üzerinden projenizin başlangıç sayfasını görüntüleyebilirsiniz.

Django Uygulama Oluşturma

Django projesi oluşturduktan sonra, bu proje içerisinde bir veya daha fazla uygulama (app) oluşturmak en iyi uygulamalardandır. Django’da uygulama, belirli bir işlevselliği veya modülü temsil eder. Örneğin, bir e-ticaret sitesi için kullanıcı yönetimi, ürün yönetimi gibi farklı uygulamalar oluşturabilirsiniz.

Yeni bir uygulama oluşturmak için şu komutu kullanabilirsiniz:

python manage.py startapp uygulama_adi

Oluşturulan uygulama, projenizin kök dizinine yeni bir klasör olarak eklenecektir. Bu klasör içinde views.py, models.py, admin.py gibi dosyalar göreceksiniz. Bu dosyalar, uygulamanızın temel bileşenlerini oluşturacaktır.

Django’da Model Oluşturma

Django’da model, veritabanı tablosunu temsil eder. Model dosyasını oluşturduğunuz uygulamanın models.py dosyasında tanımlamalar yaparak, veri yapınızı oluşturabilirsiniz. Örnek bir model aşağıdaki gibi gözükebilir:

from django.db import models

class Urun(models.Model):
    isim = models.CharField(max_length=100)
    fiyat = models.DecimalField(max_digits=10, decimal_places=2)
    stok = models.IntegerField()

Yukarıdaki örnek, bir ürün için isim, fiyat ve stok miktarı gibi alanları barındıran bir model oluşturur. Modelinizi tanımladıktan sonra veritabanında bir tablo oluşturmak için gerekli migrasyonları uygulamalısınız:

python manage.py makemigrations
python manage.py migrate

Bu komut, modelinizin veritabanı ile entegre edilmesini sağlar ve tabloları oluşturur.

Django’da View (Görünüm) Oluşturma

Django’da view, kullanıcıdan gelen istekleri işlemek ve hangi verilerin kullanıcıya gösterileceğini belirlemek için kullanılır. View’lar, genellikle views.py dosyasında tanımlanır. Basit bir view örneği aşağıdaki gibi görünebilir:

from django.shortcuts import render
from .models import Urun

def urun_liste(request):
    urunler = Urun.objects.all()
    return render(request, 'urunler.html', {'urunler': urunler})

Bu örnekte, veritabanındaki tüm ürünleri çekip, ‘urunler.html’ şablonuna gönderen basit bir view tanımladık. View’ların yaptığı iş, istemciden gelen istekleri karşılamak ve uygun yanıtı oluşturmak üzerinedir.

Django’da URL Yönetimi

Django’da URL yönetimi, kullanıcı isteği geldiğinde hangi view’ın çalışacağını belirlemek için kullanılır. Projemizin kök dizininde bulunan urls.py dosyasını düzenleyerek URL yönlendirmelerini ayarlayabilirsiniz. Örneğin:

from django.urls import path
from .views import urun_liste

urlpatterns = [
    path('urunler/', urun_liste, name='urun_liste'),
]

Yukarıdaki kod parçası, ‘/urunler/’ adresine bir istek geldiğinde ‘urun_liste’ view’ının çalışmasını sağlar. URL’leri yönetmek, uygulamanızın düzenli ve anlaşılır kalmasını sağlamak için oldukça önemlidir.

Django ile Şablon Oluşturma

Django, kullanıcı arayüzünü dinamik olarak oluşturmak için şablonlama sistemini kullanır. Şablon dosyaları, HTML ile birlikte Python kodu kullanarak içerikleri dinamik bir şekilde göstermenizi sağlar. Şablon dosyaları genellikle templates klasöründe yer alır.

Örnek bir şablon dosyası (urunler.html) aşağıdaki gibi görünebilir:

<h1>Ürünler</h1>
<ul>
{% for urun in urunler %}
    <li>{{ urun.isim }} - {{ urun.fiyat }}₺</li>
{% endfor %}
</ul>

Bu örnek şablon, veritabanından aldığımız ürünlerin listesini dinamik bir şekilde oluşturur. Django’nun sağladığı şablon motoru ile kullanıcı arayüzlerini kolayca tasarlayabilirsiniz.

Django ile Kullanıcı Yönetimi

Django, yerleşik kullanıcı yönetimi sistemine sahiptir. Bu sistem, kullanıcı kayıt, oturum açma, şifre sıfırlama gibi işlemleri kolaylıkla yapmanıza olanak tanır. Kullanıcılar uygulamanızda oturum açtığında, çeşitli yetkilere sahip olabilmeleri için gruplara atanabilir veya özel yetkiler verilebilir.

Kullanıcı modelinizi oluşturmak için django.contrib.auth.models paketinden User modelini kullanabilirsiniz. Örneğin:

from django.contrib.auth.models import User

Artık kullanıcı kaydı ve oturum açma işlemlerini, Django’nun sunduğu oturum açma görünümünü kullanarak yapabilirsiniz. Ek olarak, kullanıcı kaydı için özelleştirilmiş formlar geliştirebilirsiniz.

Projenizi Geliştirirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Django ile bir projeyi geliştirirken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır. Öncelikle kodun okunabilirliğine, PEP 8 standardına uygunluğuna ve temiz kod yazma prensiplerine özen göstermek önemlidir. Kodunuzu her zaman mümkün olduğu kadar modüler ve anlaşılır tutmalısınız. Böylece gelecekte yapılacak düzenlemeler çok daha kolay hale gelir.

Ayrıca, Django uygulamanızın güvenliğini sağlamak için gerekli önlemleri almak şarttır. CSRF (Cross Site Request Forgery) gibi saldırılara karşı koruma sağlamak için Django’nun sağladığı yerleşik özellikleri kullanmalısınız. Veri gizliliğine önem göstermeli ve kullanıcı şifrelerini asla düz metin olarak saklamamalısınız.

Son olarak, projenizi geliştirirken test etmeyi de unutmayın. Django, Test Driven Development (TDD) prensiplerine uygun olarak geliştirilmiş bir çerçeve olduğundan, testlerinizin pythonda yazılması hem kod kalitesini artırır hem de uygulamanızın güvenilirliğini artırır.

Sonuç

Django, Python kullanarak güçlü ve etkili web uygulamaları geliştirmek isteyen yazılımcılar için harika bir seçimdir. Öğrenmesi ve kullanması oldukça kolay olan bu çerçeve, aynı zamanda güçlü bir altyapı sunarak büyük projelerin yönetimini de basitleştirir. Bu makalede, Django ile bir proje başlatmanın, model, view ve şablon oluşturmanın yanı sıra kullanıcı yönetimini de ele aldık. Şimdi, edindiğiniz bilgileri kullanarak kendi Django projenizi başlatmanın zamanı geldi!

Unutmayın, her zaman yeni şeyler öğrenmeye açık olun ve topluluk kaynaklarından yararlanarak deneyimlerinizi artırın. İyi çalışmalar!